Trong một chuyến viếng thăm tỉnh Kiên Giang vào hai ngày 6 và 7
tháng 4 năm 2006, ông Seth Winnick, tổng lãnh sự Hoa Kỳ tại Sài Gòn, đã
tìm hiểu qua giới chức địa phương về thân thế một nhân vật từng có thời
niên thiếu ở vùng này, đó là ông Nguyễn Tấn Dũng, khi đó là phó thủ
tướng Việt Nam.
Những dữ kiện thu thập trong chuyến đi được ông Seth Winnick tường
trình trong công điện ngày 13 tháng 4 năm 2006, gửi về cho Bộ Ngoại Giao
Hoa Kỳ ở Hoa Thịnh Ðốn, vẽ nên chân dung ông Dũng như một người con yêu
của Kiên Giang, và giải thích lý do tại sao sự nghiệp chính trị của ông
Dũng chỉ trong một thời gian ngắn đã lên như diều gặp gió.
Theo một công điện của Tổng Lãnh Sự Hoa Kỳ Sài Gòn gửi về Hoa
Thịnh Ðốn, Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng là người có sự nghiệp chính trị rất
thuận buồm xuôi gió, vì được sự hậu thuẫn của cả Lê Ðức Anh, cựu chủ
tịch nước, thuộc thành phần bảo thủ, và Võ Văn Kiệt, cựu thủ tướng và là
nhân vật có khuynh hướng cải tổ nặng ký nhất. (Hình: HoangDinhNam/AFP/Getty Images)
‘Người con Kiên Giang’
Công điện cho biết, theo lời ông Bùi Ngọc Sương, chủ tịch Ủy Ban
Nhân Dân tỉnh Kiên Giang, ông Dũng ra đời tháng 11 năm 1949 ở tỉnh Cà
Mau, và sau đó theo gia đình dọn hẳn về Kiên Giang.
Ông Sương cho hay, cha của ông Dũng là một lãnh đạo cao cấp của Mặt
Trận Giải Phóng Miền Nam (MTGPMN), bị giết chết khi ông Dũng còn tấm
bé. Sau cái chết của cha, ông Dũng cũng gia nhập MTGPMN. (Lý lịch của
ông Dũng ghi rằng ông gia nhập Quân Ðội Nhân Dân Việt Nam vào năm 1961,
khi mới được khoảng mười hai, mười ba tuổi, và gia nhập đảng Cộng Sản
vào năm 1967.)
Vẫn theo lời chủ tịch Ủy Ban Nhân Dân tỉnh Kiên Giang, ông Dũng
từng là y tá cứu thương cho MTGPMN, và trong thời kỳ chiến tranh, được
lên chức đội trưởng đội phẫu thuật Kiên Giang. Ðịa bàn hoạt động của ông
Dũng lúc đó là rừng U Minh, nơi một thời là thành trì vững chắc của
MTGPMN.
Sau 20 năm phục vụ trong quân đội, ông Dũng giải ngũ năm 1981 với
chức vụ thiếu tá, rồi được đưa về đào tạo ở Học Viện Chính Trị Nguyễn Ái
Quốc của đảng CSVN tại Hà Nội, nơi ông đã lấy được bằng cử nhân luật và
bằng tốt nghiệp về nghiên cứu chính trị.
Sau khi tốt nghiệp Học Viện Chính Trị, ông Dũng được bổ nhiệm làm phó Trưởng Ban Cán Bộ và Tổ Chức Tỉnh Ủy Kiên Giang.
Một đoạn trong công điện viết:
“Dũng nhanh chóng thăng quan tiến tiến chức trong hàng ngũ đảng cấp
tỉnh. Chỉ trong vòng một thập niên, ông được bổ nhiệm làm bí thư Tỉnh
Ủy Kiên Giang, đồng thời là thành viên Ðảng Ủy Quân Khu 9.
Năm 1986, tại Ðại hội Ðảng toàn quốc lần thứ 6, Dũng được bầu là ủy
viên của Ban Chấp Hành Trung Ương Ðảng. Cuối năm 1994, ông được chuyển
về Hà Nội để nhận chức thứ trưởng Bộ Nội Vụ (sau này được đổi tên thành
Bộ Công An).”
Công điện cũng cho biết, với Kiên Giang, ông Dũng luôn là người con gắn bó với nơi chôn nhau cắt rốn.
Theo giới chức tỉnh Kiên Giang, ông Dũng thường xuyên về thăm quê
và cắt cử nhiều người gốc Kiên Giang, hay thuộc đồng bằng Sông Cửu Long
vào những vai trò quan trọng tại Hà Nội.
Công điện tiết lộ:
“Một nguồn tin đáng tin cậy tại Kiên Giang nói với Tổng Lãnh Sự Hoa
Kỳ rằng, Ủy viên Bộ Chính Trị kiêm Bộ Trưởng Bộ Công An Lê Hồng Anh
cũng là người được Dũng đỡ đầu và giúp trở thành người kế nhiệm ông làm
bí thư tỉnh Kiên Giang, rồi sau đó ra Hà Nội.”
Cũng theo công điện, một vài người Kiên Giang khác được ông Dũng nâng đỡ.
“Dũng còn bổ nhiệm ông Huỳnh Vĩnh Ái, cựu phó chủ tịch Ủy Ban Nhân
Dân Kiên Giang vào chức phó chủ tịch của Ủy Ban Thể Dục Thể Thao quốc
gia, một chức tương đương với Thứ trưởng. Ở chức vụ này, Ái được trao
trách nhiệm điều hành việc hợp pháp hóa một số những hình thức cá cược
thể thao. Ngoài ra, Dũng cũng đưa cựu giám đốc Sở Y Tế tỉnh Kiên Giang
là ông Trần Chí Liêm ra Hà Nội, và giờ đây Liêm là thứ trưởng Bộ Y Tế.”
Tả phù hữu bật
Giải thích con đường quan lộ thuận lợi của Nguyễn Tấn Dũng, Tổng
Lãnh Sự Seth Winnick dùng những cụm từ như “Ties of Blood” hay “Blood
Debt” để mô tả thâm tình giữa Nguyễn Tấn Dũng với cả hai cánh tả lẫn hữu
của đảng CSVN.
Ông Seth Winnick viết trong công điện:
“Một nguồn tin ở đồng bằng sông Cửu Long cho biết, cha của Nguyễn
Tấn Dũng tử nạn vì bị Hoa Kỳ hay quân đội VNCH tấn công ngay giữa lúc
đang họp với hai lãnh đạo của lực lượng nổi dậy lúc đó là Lê Ðức Anh và
Võ Văn Kiệt.”
Công điện giải thích:
“Vẫn theo nguồn tin này, cả Lê Ðức Anh và Võ Văn Kiệt tin rằng họ nợ Dũng một món ‘ân oán’, và có bổn phận phải đền bù cho Dũng.
Ðó là lý do tại sao, dù có lập trường đối nghịch nhau, cả hai, Lê
Ðức Anh thuộc thành phần bảo thủ, từng giữ chức chủ tịch nước từ năm
1992 đến 1997, và sau khi về hưu vẫn có rất nhiều thế lực; và Võ Văn
Kiệt, cựu Thủ Tướng và là nhân vật có khuynh hướng cải tổ nặng ký nhất,
đều cùng tiếp tay hỗ trợ cho sự nghiệp chính trị của Dũng.”
Công điện còn cho biết các giới chức đồng bằng sông Cửu Long, “dù
không lạm bàn về khuynh hướng chính trị của Dũng,” tỏ ra “rất hãnh diện
về người con yêu xứ Kiên Giang.”
Công điện ghi rõ nhận xét của người Kiên Giang về Nguyễn Tấn Dũng:
“Dũng là một người bộc trực thẳng thắn, dám nói, dám làm, không ngại có
những quyết định táo bạo. Thí dụ, ông là người đầu tiên trong nhóm lãnh
đạo cao cấp dám gửi con qua học đại học tại Hoa Kỳ.”
Các viên chức Kiên Giang cũng đánh giá rằng, liên hệ của ông Dũng
với cả cựu Chủ Tịch nước Lê Ðức Anh và cựu Thủ Tướng Võ Văn Kiệt “giúp
ông có thế để chống chỏi với áp lực từ cả hai phía bảo thủ và cấp tiến.”
Ngoài thân thế của Nguyễn Tấn Dũng, một công điện khác, từ tòa Tổng
Lãnh Sự Hoa Kỳ tại Sài Gòn, gửi về cho Bộ Ngoại Giao, ngày 5 tháng 6,
năm 2009, cho thấy rõ hơn về con người này, khi mô tả việc Nguyễn Tấn
Dũng từng chiếm độc quyền trang nhất của các tờ báo in cũng như báo mạng
lớn, để dành cho bài ai điếu của ông, viết trong dịp giỗ đầu của cựu
Thủ Tướng Võ Văn Kiệt.
Giành giựt chức thừa kế
Công điện cho biết, “chỉ một năm sau cái chết của vị cựu Thủ Tướng
cấp tiến Võ Văn Kiệt, giới ủng hộ ông Kiệt than phiền là lãnh đạo đảng
cộng sản đương thời hoàn toàn phớt lờ những cải tổ mà ông Kiệt đề nghị,
dù muốn bảo vệ di sản của ông.”
Cũng theo công điện, thì mặc dù tỏ ra không mấy tin tưởng vào viễn
ảnh của việc cải tổ, giới trí thức Sài Gòn, kể cả những người đã dấy lên
phong trào phản đối rầm rộ chính sách khai thác Bô Xít của đảng, cũng
công nhận rằng “chủ trương cởi mở và sự thẳng thắn của Kiệt tiếp tục tạo
cho họ nguồn cảm hứng để tiếp tục con đường cải cách, và dân chủ hóa
Việt Nam mà ông đã vạch ra.”
Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là họ đánh giá cao nỗ lực của
Nguyễn Tấn Dũng trong việc “dùng hoài niệm Võ Văn Kiệt” để “làm hồi sinh
hình ảnh của mình như một nhà lãnh đạo có khuynh hướng cải tổ.”
Thay vào đó, công điện nhận định rằng, người ta (giới trí thức Sài
Gòn) “nói về một khoảng trống trong phe cải cách, bởi vì ngày nay, ngoài
ông Kiệt ra, không ai hội đủ cả tinh thần cách mạng lẫn uy tín về cải
tổ.”
Một đoạn trong công điện viết:
“Ở Việt Nam, ngày giỗ là một cột mốc quan trọng, và theo truyền
thống, trách nhiệm cử hành nghi lễ giỗ hàng năm được trao cho người thừa
kế.”
Vì vậy, công điện cho biết, vào ngày 28 tháng 5, giới quan tâm tại
Sài Gòn đã “chau mày” trước việc Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng ra chỉ thị
cho tất cả những báo in và các trang báo điện tử lớn, hai ngày trước
ngày giỗ của Võ Văn Kiệt, phải đăng một bài viết của Dũng nhân dịp này.
Công điện nêu rõ:
“Tổng Lãnh Sự Hoa Kỳ tại Sài Gòn được cho biết là giới truyền thông
nhận chỉ thị trực tiếp từ phủ Thủ Tướng, là bài điếu văn của ông phải
được đăng ở trang nhất, và không bài viết nào được đi trước bài của
ông.”
Theo nhận định của đại diện Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ, bài viết của thủ
tướng “chẳng đặc sắc gì hơn một bài tán dương lãnh đạo tiêu biểu, ca
tụng ông Kiệt như một chiến sĩ giải phóng nhiệt thành, nhiều sáng kiến,
đi tiên phong trong việc hòa giải dân tộc và cải cách kinh tế.”
Thế nhưng, sau khi bài viết của Dũng được công bố, “một loạt các bài viết khác đua nhau xuất hiện.”
Và, “rất nhiều bài viết cả trên báo ‘lề phải’ lẫn cộng đồng blog,
mô tả ông Kiệt là vị lãnh đạo cuối cùng của ‘thế hệ đổi mới’: một nhà
cải cách vĩ đại, hòa giải; nhưng trên tất cả, là một người ủng hộ dân
chủ ở một vị trí độc đáo, có nhiều uy tín và dám công khai kêu gọi cải
cách.”
Công điện cho biết thêm là những nhà quan sát chính trị tại Sài Gòn
nói với tòa lãnh sự Hoa Kỳ là họ “đánh giá hành động của Dũng là một nỗ
lực “khôi phục lại hình ảnh của mình như là một người ủng hộ cải cách.”
Và, đặc biệt là để “thu hút sự ủng hộ của giới trí thức cổ xúy cải
cách, trong thời gian gần đây đã liên tục chỉ trích chính sách khai thác
bauxite tại Tây Nguyên của chính quyền.”
Tuy nhiên, công điện kết luận:
“Trong bối cảnh mà ước nguyện và tư tưởng của Võ Văn Kiệt không
được mấy tôn trọng trong năm qua, mánh khóe của Dũng không những đã
chẳng giúp ông kiếm được tí điểm nào trong giới trí thức mà còn phản tác
dụng.”
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét