Một mảnh máy bay Tu-154 bị nạn - Ảnh: GW
Cho đến nay, vẫn còn một số nghi vấn về nguyên nhân gây ra tai nạn của chiếc chuyên cơ TU-154 chở Tổng thống Ba Lan và phái đoàn đi theo bị nạn hôm 10/04/2010.
Báo chí Ba Lan cũng đặt ra những dấu hỏi khác nhau về nguyên nhân tai nạn, tuy nhiên, từ phía chính phủ Ba Lan và cả dư luận của báo chí, không thấy ai nói về một vụ mưu sát có thể nào đó như dư luận nước ngoài.
Mức độ đau thương và thiệt hại do tai nạn gây ra quá lớn cho cả đất nước Ba Lan, không chỉ riêng vợ chồng Tổng thống mà như người Ba Lan nói suốt mấy hôm nay, 95 người Ba Lan tài giỏi nhất, một đội ngũ tinh hoa của Ba Lan bị tử nạn. Có lẽ vì thế, người ta đã hết sức thận trọng trong phát biếu khi chưa có kết luận chính thức của ủy ban điều tra, nhất là cả nước vẫn trong không khí tang tóc.
Hàng triệu người Ba Lan đổ ra đường lận lượt đón nhận thi hài Tổng thống, Đệ nhất Phu nhân và 30 thi thể đầu tiên được nhận diện từ Moscow trở về Tổ quốc. Người ta cho rằng, số người đón thi thể Đệ nhất Phu nhân Maria Kaczynska hôm thứ Tư có thể so sánh với đám tang của Công nương Anh quốc Diana cũng bị chết vì tai nạn năm 1997.
Bối cảnh chính trị
Những nghi vấn, giả thiết khác nhau về nguyên nhân tai nạn, theo tôi, là xuất phát điểm của cái nhìn không đầy đủ về sự tiến triển quan hệ giữa Ba Lan và Nga trong thời gian gần đây.
Sau khi Ba Lan gia nhập khối liên minh quân sự NATO năm 1999 và Liên Âu (EU) năm 2005, nước Nga coi như đánh mất hòa toàn ảnh hưởng chính trị của mình lên Ba Lan, một nước mà từ 1944 đến 1989 nằm trong quỹ đạo của Liên Xô.
Tiếp theo, khi Hoa Kỳ có kế hoạch triển khai lá chắn hỏa tiễn trên lãnh thổ Ba Lan, từ gần một thập niên nay, luôn là đề tài gây nhiều bất đồng trong quan hệ song phương, dẫn tới những phản ứng tiêu cực cả trong thương mại của hai nước, thậm chí có thời điểm căng thằng.
Tuy nhiên, về mặt nhà nước Ba Lan không bao giờ muốn đối đầu với nước Nga, một cường quốc láng giềng, đồng thời lại là đối tác kinh tế quan trọng. Khoảng 1/3 lượng khí đốt hiện nay mà Ba Lan tiêu dùng nhập từ Nga. Thị trường Nga rất năng động cho hàng xuất khẩu của Ba Lan với các sản phẩm nông nghiệp, công nghiệp chế biến thực phẩm và công nghiệp nhẹ…
Chính sách của Ba Lan làm Kremlin khó chịu là ý chí triệt để khẳng định và bảo vệ chủ quyền, quyền tự quyết của một quốc gia nhỏ nhưng hoàn toàn độc lập. Tiếp theo là chính sách phê phán chủ nghĩa toàn trị Xô Viết và chủ nghĩa Stalin trước thái độ của chính quyền Nga không xác nhận sự thật những bi kịch lịch sử, đặc biệt là vụ thảm sát 22 ngàn sĩ quan năm 1940 tại rừng Katyn, nơi vừa xảy ra thảm họa lần thứ hai.
Phương pháp giải quyết các vấn đề lịch sử, tính dân tộc cao, quyết liệt trong các hành động của cố tổng thống tử nạn Lech Kaczynski với Kremlin, ngược lại với thái độ tự chế, mềm dẻo của Thủ tướng Donald Tusk, đối thủ của Lech Kaczysnki trong kỳ tranh cử Tổng thống năm 2005, theo tôi, dễ làm người ta đưa ra giả thiết ai đó có âm mưu loại bỏ ông Lech Kaczynski.
Trước hết, chúng ta thấy rằng, môt sự mưu sát loại bỏ cố tổng thống Kaczynski không mang lại lợi ích gì cho Nga và cho Ba Lan. Cố Tổng thống Kaczynski không phải là kẻ thù của nước Nga, của Kremlin và chỉ đòi hỏi nước Nga nhìn nhận sự thật.
Trước khi xảy ra tai nạn, Nga đã mời Tổng thống Kaczynski sang tham dự 65 năm lễ kỷ niệm chiến thắng phát xít Đức vào ngày 9/05 tới, trong đó, lần đầu tiên binh lính Ba Lan tham gia duyệt binh cùng lính đồng minh thời Đệ nhị Thế chiến: Nga, Hoa Kỳ, Anh, Pháp. Đây là một cử chỉ tích cực quan trọng từ phía Nga.
Tôi muốn nhắc lại sự kiện 60 năm kỷ niệm chiến thắng Phát xít Đức. Trong lễ này, Tổng thống Ba Lan có cảm tình với Nga bấy giờ là Kwasniewski đã tham dự, nhưng ông không được đứng ở vị trí danh dự trên lễ đài dành cho các nguyên thủ quốc gia những nước đồng minh chống phát xít Đức. Trong phát biểu của Putin, công lao của Ba Lan đã không được nói tới. Trong khi đó, hàng trăm ngàn binh sĩ Ba Lan đã anh dũng bảo vệ nước Anh khi Đức quốc xã không tặc và chiến đấu hy sinh trên khắp các mặt trận ác liệt, từ Pháp tới Tây Ban Nha, Ý, Bồ Đào Nha, Bắc Phi. Các binh sĩ Ba Lan dưới sự chỉ huy của tướng Anders là những người cắm cờ chiến thắng trên đỉnh đồi Montecasino trên nước Ý, sau khi gần 30 ngàn binh lính đồng minh đã bỏ mạng.
Sau ngày tai nạn, những người thân cận với Tổng thống trong Văn phòng Tổng thống cho hay, Tổng thống Lech Kaczynski muốn nhân dịp lễ kỷ niệm 65 năm này sẽ đi một bước có ý nghĩa trong việc cải thiện quan hệ với Nga.
Thái độ ứng xử đầy thiện chí, chân tình, tinh thần làm việc, phục vụ miệt mài trong các công việc giải quyết hậu tai nạn của người Nga và chính phủ Nga từ hôm xảy ra tai nạn được Ba Lan đánh giá rất cao. Từ phía chính phủ Ba Lan, Tổng giám mục Giáo hội, các nhà chính trị, xã hội hay báo chí đều dành những lời nói tốt đẹp và sự cảm kích cho phía Nga.
Chính sự từ sự đau thương của dân tộc Ba Lan qua tai nạn hôm 10/04 mà người Nga và hàng triệu người trên thế giới biết đến thảm kịch Katyn 70 năm trước đây. Vì thế tất cả hy vọng rằng, đây là bước ngoặt lớn tiến tới một sự hòa giải triệt để và thúc đẩy tình hữu nghị giữa hai dân tộc.
Nếu quan hệ Nga-Ba Lan được thiết lập thân thiện và trở thành đối tác chính trị-kinh tế tin cậy của nhau, thì nó sẽ có ảnh hưởng quan trọng lên bản đồ địa chính trị châu Âu nói riêng và thế giới nói chung, bởi vì Ba Lan sẽ trở thành nhịp cầu nối kết Đông Tây hiệu quả nhất.
Bối cảnh chính trị trên giúp chúng ta nhìn nhận, đánh giá chính xác hơn các giả thiết đôi khi sai lệch và không có cơ sở xác đáng
Một mảnh máy bay Tu-154 bị nạn - Ảnh: GW
Vấn đề kỹ thuật
Ủy ban điều tra cho hay, kết quả chính thức sau vài tháng nữa mới có thể được công bố, vì còn phải nghiên cứu thẩm tra cả các chi tiết xác máy bay bị nạn và nhiều yếu tố khác.
Tuy nhiên qua kiểm tra các cuộc nói chuyện vô tuyến giữa không lưu và từ hai hộp đen đối thoại của các phi công trong cabin, được công bố sơ bộ cho thấy, lỗi nghiêng về quyết định hạ cánh của phi công Ba Lan.
Trả lời phỏng vấn báo Ba lan, các phi công đã lái chiếc chuyên cơ TU-154 này chở Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk đến Smlolensk hai ngày trước và đội kỹ thuật đặc biệt số 36 cho hay, chiếc chuyên cơ TU-154 đã được đại tu từ ngày 7/01/2010 và có 7.000 giờ bay. Đội lái là những phi công xuất sắc, một thiếu tá với khoảng 2.500 giờ bay và một đại úy với 3.500 giờ bay.
Vấn đề không lưu Nga nói tiếng Nga với phi công Ba Lan không có gì bất bình thường, vì phi công Ba Lan thành thạo tiếng Nga. Ngay cả khi không lưu Nga thông báo độ cao hạ cánh với đơn vị mét, thì TU-154 có thiết bị tự động đổi ngay ra đơn vị feet trong vài giây.
Nửa giờ trước khi bay và trên đường bay phi công được thông báo về thời tiết nơi hạ cánh và cuối cùng thuộc về bộ phận không lưu của sân bay. Chiếc chuyên cơ đã có dư nguyên liệu, nếu không lưu cho rằng nguy hiểm, không được hạ cánh, phải đổi sang sân bay dự phòng thì có hai sân bay: Minsk cách 25 phút bay và Vitebsk cách 28 phút bay.
Một điều thú vị là còn một hộp đen thứ ba do phía Ba Lan gắn trong khoang hành khách. Phía Nga trao cho Ba Lan hộp này mang về nước nghiên cứu riêng. Kết quả nghiên cứu từ các cuộc nói chuyện trong hộp đen thứ ba này có thể làm sáng tỏ vấn đề liệu phi công có bị sức ép của ai đó nên buộc phải hạ cánh hay không. Người ta cho rằng, nếu phát hiện ra lỗi thuộc về ai, ai là người lệnh cho phi công, trong lúc tang lễ này chắc chắn sẽ không được công bố.
Trong cuộc chiến tranh tháng 8/2008 giữa Nga và Gruzia, để ủng hộ Gruzia, cố Tổng thống Kaczynski đã đáp chuyên cơ sang thủ đô Tlibisi còn nóng bỏng không khí chiến tranh. Ông buộc phi công hạ cánh, nhưng phi công không tuân lệnh vì lý do an toàn, đã chuyển sang hạ cánh sân bay của một nước cộng hòa bên cạnh. Tổng thống và đoàn tùy tùng phải di chuyển bằng xe hơi qua Gruzia. Sau sự kiện này, phi công đã bị chuyển vị trí công tác, tuy nhiên dư luận Ba Lan đứng về phía phi công.\
Quan hệ nhạy cảm
Mối quan hệ rất nhạy cảm giữa Putin với Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk và Putin với Tổng thống Ba Lan Kaczynski, là lý do được giải thích vì sao thời tiết xấu mà sân bay Smolensk không đóng cửa.
Sievierniy, một công nhân kỹ thuật của Smolensk nói với nhật báo Gazeta Wyborcza rằng, không ai dám đóng cửa sân bay, vì sợ bị quy trách nhiệm về bê bối ngoại giao. Hai ngày trước đón Thủ tướng Ba Lan có thiện cảm với Nga, nay lại đóng cửa đối với máy bay của Tổng thống Ba Lan được xem là bài Nga, người Ba Lan và người ngoài sẽ ngộ nhận như thế nào?
Còn một nhân viên chịu trách nhiệm về an ninh sân bay nói: – Tất cả chúng chúng ta đều có lỗi cho thảm kịch này, không thể áp đặt thảm kịch này hết lên các phi công. Ngày thứ Bảy thời tiết thay đổi đột ngột, rất xấu, lẽ ra đã phải đóng cửa sân bay và cấm hạ cánh, ít nhất là cho đến giữa trưa. Nhưng chúng tôi không thể làm điều đó, bởi vì nó sẽ được hiểu như là một vụ bê bối ngoại giao chống lại Ba Lan. ■
Nguồn : LeLienDuc's blog
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét